Warunki przyrodnicze

Warunki przyrodnicze

Terytorium regionu znajduje się na granicy regionu zachodniokarpackiego, wschodniokarpackiego i panońskiego. Przyroda regionu Górny Szarisz jest niezwykle bogata i różnorodna. Terytorium należy do strefy Beskidu Niskiego.

Warunki klimatyczne

Cały obszar leży w paśmie umiarkowanym, w strefach klimatycznych średnio ciepłej, ciepłej i chłodnej, ze średnią roczną temperaturą powietrza 6 – 8 °C. Średnia roczna ilość opadów waha się w granicach między 700 - 800 mm. Ilość dni w roku, kiedy utrzymuje się pokrywa śniegowa wynosi 80 – 100 dni. Maksymalna pokrywa śniegowa w części północnej wynosi 80 cm. Na pozostałym terytorium 40 cm.

Rzeki

Szerokie terytorium w okolicy Svidníka odwadnia rzeka Ondava, której źródło znajduje się na Wzgórzach Ondavskich niedaleko wsi Ondavka. Jej najważniejszymi dopływami są Ladomírka, Chotčianka, Vojtovec i Brusnička. Najmniejsze odpływy są w miesiącach zimowych, zaś maksymalne w okresie od kwietnia do maja. Na rzece Ondava znajduje się zapora wodna Veľká Domaša.

Zasoby mineralne

Region ten może pochwalić się niezwykłym bogactwem złóż mineralnych. Znajdują się one na terytorium gmin Bardejów, Svidník oraz Stropkov, gdzie znajduje się 89 źródeł. Najbardziej znaczące źródła mineralne znajdują się w Bardejowskich Kupelach. Sześć z ośmiu źródeł bije w centralnej, parkowej części uzdrowiska. Woda ze źródeł „Główne“, „Lecznicze“, „Herkules“, „Elżbieta“, „Klara“, „Napoleon“, „Anna“ oraz „Alexander“ różni się od siebie składem chemicznym, co umożliwia ich wielorakie wykorzystanie i różnorodne działanie.

Uzdrowisko w przeszłości znajdowało się we wsi Cigeľka. We wsi tej znajduje się źródło słonej jodowo-bromowej wody mineralnej, którą napełnia się butelki.

Źródła mineralne znajdują się również we wsi Šarišský Štiavnik. Najbardziej znane jest źródło „Šťava” o wydajności 25 l/s znajdujące się w areale obiektu byłego sanatorium dla dzieci. Znane i często odwiedzane są również źródła mineralne w Radomiu, Dubovej, Gribovie, Havranci, Chotči.

Flora i fauna regionu

Terytorium regionu Górnego Szarisza znajduje się na granicy wschodnich i zachodnich Karpat, zawiera zatem elementy zachodniokarpackiej oraz wschodniokarpackiej fauny. Podczas gdy teren wykorzystywany pod uprawy podlega istotnym antropologicznym wpływom wywołującym zmiany biotopowe i zmiany jego zoocenoz, teren górski jak dotąd pozostaje nienaruszony, o czym świadczą zachowane tam społeczności żyjące.

Spektrum gatunkowe zależne jest od strefy wpływu Parku Krajobrazowego Wschodnie Karpaty, przy czym występują tu karpackie endemity. W regionie zauważono pojawienie się bezkręgowców i kręgowców. Gatunki bezkręgowców należą do gatunków krain: palearktycznej, europejskiej, tropicznej, karpackiej, orientalnej, euroazjatyckiej, holoarktycznej i eurosyberyjskiej (np. niepylak apollo, nadobnica alpejska, modraszek arion, biegacz, szablak górski). Kręgowce reprezentują gatunki z klas, z których większość należy do gatunków palearktycznych, ale znajduje się tu również reprezentant karpackich endemitów – traszka karpacka.

Największą klasę, ze względu na ilość oraz gatunkową różnorodność tworzą ptaki. Gatunkowe spektrum uwarunkowuje istnienie zapory wodnej Domaša, która tworzy istotne miejsce odpoczynku podczas wiosennych i jesiennych migracji ptasich gatunków oraz idealny biotop do tworzenia gniazd ptactwa wodnego.

Osobną listę tworzą cenne, bioidentyfikacyjne i z wielu przyczyn godne uwagi gatunki zwierząt, które w większości przedstawiają okazy niezwykłe, jeśli chodzi o faunę Słowacji, m.in. tyrfofile, związane z konkretnym rodzajem biotopu (torfowiska, pospółka). W regionie zauważono również pojawienie się karpackich endemitów. Całe terytorium Górnego Szarisza naznaczone jest zdecydowaną florystyczną jednorodnością, pojawiają się tu zarówno rośliny ciepłolubne, jak i typowe gatunki wschodniokarpackie.

Znaczna część regionu w przeszłości pokryta była praktycznie połączonymi za sobą lasami, które w znacznej części zostały wykarczowane i zamienione na ziemię orną, łąki, pastwiska i sady. Najbardziej ucierpiały na tym lasy łęgowe, dębowo-grabowe oraz bukowe. Pozostałości lasów łęgowych zachowały się wokół zbiorników wodnych.

Charakterystyczną rośliną dorzecza Ondavy stał się przetacznik nitkowaty, który masowo rozprzestrzenił się na wilgotniejsze aluwia, do wiejskich ogrodów, trawników i rowów. Kolejne często występujące rośliny to lucerna, kosaciec żółty, rutewka wąskolistna. Charakterystyczne dla południowych części jest występowanie jaskra ostrego, szczawiu gęstego, rukiewnika wschodniego.

W większości na obszarze tym znajdują się brzozowo-sosnowe, bukowe oraz dębowe lasy, jodłowo-świerkowe lasy oraz różano-tarninowe krzewy.

Północna część regionu wzdłuż granicy państwowej sąsiaduje z chronionymi częściami przyrody w Polsce (Magurski Park Narodowy oraz Jasielski Park Krajobrazowy). W ramach regionu znajdują się następujące chronione terytoria: (PR – rezerwat przyrody, NPR - narodowy rezerwat przyrody, CHA – areał chroniony).

2008 © Miasto SvidníkRealizacja © GRAND STUDIO, s.r.o.